Duyu bütünleme, 5 duyu organımızdan gelen bilgileri işleme, organize etme ve uygun tepkiyi vermemizi sağlayan beyinde gerçekleşen bir süreçtir. Bu 5 duyumuz Görme, İşitme, Dokunma, Tatma ve Koklamadır. Ancak bunlara ek olarak 2 duyumuz daha vardır; Vestibüler Sistem (Denge duyusu) ve Proprioseptif Sistem (Vücut farkındalığı). Bu duyuların koordineli çalışması sayesinde etrafımızdaki uyaranları tanır, uyum sağlar ve gerekli tepkiyi veriririz.
5 temel duyumuzu zaten biliyoruz; görme, tatma, koklama, dokunma ve işitme. Peki Vestibüler ve Proprioseptif Sistem ne işe yarar?
Vestibüler Sistem: Vücudun dengede durmasını ve yer çekimine karşı hareket edebilmesini sağlar. İç kulakla bulunur.
Proprioseptif Sistem: Kişinin eklemlerinin, ekstremite (uzuv) hareketlerinin ve konumunun farkında olmasını sağlar.
Duyu girdilerini bütünleme sürecinde sıkıntı yaşayan bireylerin bu problemlerini azaltmak, düzenlemek veya uygun hale getirmek için yapılan çalışmalara duyu bütünleme terapisi denir. Bu çalışmalar duyu bütünleme sürecini işlevsel hale getirmeye yöneliktir. Duyu Terapisi oyun temellidir ve salıncaklar, trambolinler, kaydıraklar gibi eğlenceli ekipmanlar içerir.
Doğrudan bu alanın lisans mezunları sadece Ergoterapistlerdir. Bunun dışında ilgili alanlardan lisans mezunu olup duyu bütünleme eğitimi sertifikası alan uzmanlar da duyu bütünleme terapisi uygulayabilir.
Dünyayı duyularımızla tanımamızı ve adapte olmamızı sağlayan duyu bütünleme sistemimiz doğru çalışmadığında Duyu Bütünleme Terapisi ihtiyacı olan bireyler temel dokunma, koklama, işitme, tatma, görme vücut koordinasyonu ve yerçekimine karşı hareket duyularında problem yaşarlar. Bunların yanında hareket, koordinasyon ve boşlukta vücudunu hissetmekte zorlukları olabilir. Duyuların bir kısmına aşırı duyarlı (hipersensitif) bazılarına ise aşırı duyarsız (hiposensitif) olabilirler.
Aşırı hareketlilik - hiperaktiflik (Dikkatsiz görünme, çabuk sıkılma, yerinde duramama, söz kesme, saldırganlık)
Dikkat eksikliği - odaklanamama (ayırt edememe, çabuk dikkat dağılması, dış uyaranlara karşı duyarlı olunması)
Davranış problemleri (Öfke,saldırganlık,şiddet ve karşıt gelme vb.)
Sosyal problemler (İletişim kurma eksikliği, arkadaş kuramama,sosyal katılım vb.)
Psikolojik problemler (Şizofereni,bipolar,otizim vb.)
İşitme problemleri (Kapalı ve gürültülü ortamlarda kulak kapatma veya sürekli ses çıkarma vb.)
Konuşma problemleri ve konuşmanın gecikmesi Düşük veya yüksek tonu (Bir nesneyi kavrayamama, taşıyamama veya nesneyi aşırı sıkma bırakmama)
Denge problemleri (Bisiklet sürememe,bir yere tırmanamama vb.)
Motor koordinasyon problemleri (Çatal kaşık kullanımda gecikme,düğme ilikleme fermuar çekmede zorlanma vb.)
Okulda öğrenme güçlükleri Adölesan ve ergenlik problemleri Aşırı hassasiyet (Saç taramama, dokunmaktan kaçınma,tırnak kesmeme vb.)
Dispraksi (Motor planlamada bozukluk)
Korku ve kaçınma
Ergoterapi, kişilerin günlük yaşamdaki bağımsızlığını ve yaşam rollerini iş ve aktivite edindirilerek yaşam kalitesini artırmayı amaçlayan terapi ve rehabilitasyon programıdır. Bedensel engelliler, sakatlar ve akıl hastaları, hastalık nedeniyle bozulmuş yeteneklerini ergoterapi ile geliştirerek özgüven kazanır. Ergoterapinin temel amacı kişilerin günlük yaşam aktivitelerine katılımını sağlamaktır.
Ergoterapi ile ilgili yazımız için tıklayınız.