327 okunma

Öğrenme Güçlüğü Nedir? Türleri Nelerdir?

ÖZEL ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ NEDİR?

(Yazar: Şüheda Yazıcıoğlu)

Öğrenme Nedir?

Öğrenme, bireyin deneyimleri sonucu davranışlarında kalıcı ve uzun süreli değişiklik yaratması ile gerçekleşir. Öğrenme, yeni bilgi ve beceri edinme süreci iken bellek ise yeni edinilen bilgi ve becerileri gelecekte kullanabilmek için akılda tutma sürecidir.

Özel Öğrenme Güçlüğü Nedir?

Özel Öğrenme Güçlüğü, bilim insanlarına göre dinleme, konuşma, anlama, okuma ve yazma, matematiksel ve diğer okul becerilerinden biri ya da birden çoğunun gelişiminde yaşanan gecikme ya da gerilik olarak tanımlanmıştır. Fakat bu durum zekâ geriliğinin ya da kültürel faktörlerin bir sonucu değildir. Çocuğun akademik becerileri, yaşı ve zeka düzeyinden beklenene göre düşüktür ve bu günlük yaşam becerilerini etkilemektedir. İstanbul Başakşehir’deki Özel Sosyal Gelişim Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi’nde çocukların her açıdan gelişimine destek olacak uygulamalar ile birlikte geleceklerine ortak olmayı hedeflemekteyiz.

Özel Öğrenme Güçlüğünün Sınıflandırılması

Öğrenme Güçlüğü, DSM V tarafından dört şekilde sınıflandırılmaktadır:

Okuma Bozukluğu (Disleksi),
Aritmetik Bozukluğu (Diskalkuli),
Yazılı Anlatım Bozukluğu (Disgrafi),
Başka türlü adlandırılamayan öğrenme bozuklukları.

Okuma Bozukluğu (Disleksi): Gelişimsel okuma bozukluğu disleksi olarak isimlendirilir. Okurken kelime ve hece atlama, okuduğunu anlamada zorluk, anlamı bozma, harflerin yerlerini değiştirme, harfleri karıştırma, yavaş okuma, eksik okuma şeklinde görülür. Konuşmaya geç başlama, konuşmanın yavaş gelişmesi ve ince motor hareketlerde zorluk söz konusu olur. Üç çeşit okuma bozukluğu ortaya konmuştur. Buna göre disfonetik okuma bozukluğu (harf-ses ilişkisi bozukluğu), diseidetik okuma bozukluğu (kelimeleri bir bütün halinde okuyamaz) ve bunların karışımından oluşan üçüncü tip okuma bozukluğu vardır.

Aritmetik Bozukluğu (Diskalkuli): Gelişimsel aritmetik bozukluk; matematik, dil becerileri, algısal beceriler, dikkat becerilerinde yaşanan güçlük olarak tanımlanabilir. Çocuklarda iki tip bozukluk görülür. Bunlardan biri hesaplama, diğeri akıl yürütme alanındadır. Hesaplamada çarpım tablosunu öğrenme, sayı ve sembol tanıma, eldeli sayıları toplamayı unutma gibi zayıflıklar görülür. Akıl yürütmenin bozulduğu tipte ise dil sorunu da vardır; sözel problem çözme, matematik problemlerini dört işleme dönüştürmede zorluk yaşanır.

Yazılı Anlatım Bozukluğu (Disgrafi): Gelişimsel yazılı anlatım bozukluğu çoğu zaman disleksiye eşlik eder. İmla yanlışları, bazı harf ve rakamları ters yazma, gramer ve noktalama eksiklikleri/yanlışları, yazılı anlatımda zayıflıklar görülür.

Öğrenme Güçlüğü Olan Çocukların Davranış Özellikleri:

Zekası normal ya da normal üzerindedir.
Okuma geç ve zor öğrenilir.
Okul Öncesi dönemde konuşmada gecikme görülür.
El-göz koordinasyonları zayıftır.
Sağ ve sol kavramlarını karıştırırlar.
Yazı bozuklukları sık görülür. “d ile b” “p ile b” gibi harfleri karıştırırlar.
Okunulan metni anlamada güçlük yaşanır.
Zamanı kavrama ve söylemede güçlük yaşanır.
Kendini ifade etmede yetersizlik yaşanır.
Dikkat dağınıklığı ve erken unutma görülür.
Problem çözme becerilerinde yetersizlik vardır.
Tahmin ederek okurlar.
Şekil, sembol ve sayılar tersten algılanır, yanlış yazılır.
Değişikliğe uyum sağlarken zorlanırlar.
Sık duygu değişikliği görülür.

Öğrenme Güçlüğü Eğitimleri Nasıl Olmalı

Özel Öğrenme Güçlüğü yaşayan bireylerin tedavisi eğitimle gerçekleşir. Sorunların erken tanılanması ve yüksek bir motivasyon ile yoğun eğitim-öğretimin sağlanması gereklidir. Bu yüzden çevrenin teşvik edici olması önemlidir. Aile sabırlı ve hoşgörülü olmalıdır. Çocukların yetersiz olduğu durumlara değil; iyi olduğu durumlara odaklanılmalıdır. Eğitiminde de başarılı olduğu becerilerle destek sağlanmalıdır. Çocukların ihtiyaçlarına ve bireysel farklılıklarına özen gösterecek şekilde eğitim programları hazırlanmalıdır. Bu noktada okul ile aile arasında sağlanacak iş birliği çocuğun daha hızlı ilerlemesine olanak sağlar.

Özel Öğrenme Güçlüğü için ilaç kullanılmaz. Ancak hiperaktivite veya dikkat eksikliği gibi durumlarda ilaç desteği sağlanır.

İstanbul Başakşehir’deki Özel Sosyal Gelişim Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezimizde DMP (Disleksi Müdahale Programı), PREP (Türkçe Okuma Güçlendirme Programı), Özel Öğrenme Güçlüğü Bataryası gibi uygulama programları ile eğitim yapılmaktadır. Kurumumuzda akademik becerilerin yanı sıra günlük yaşam becerilerini destekleyecek çalışmalara önem verilmektedir.

Makale Yazarı: Şüheda Yazıcıoğlu